1. Christenzijn op het werk is nuchter werken. Jezus Christus volgen in ons werk betekent nuchter zijn omdat Jezus nuchter is. Jezus rustte van Zijn werk,⁴⁰⁷ relativeerde Zijn goede werken en Hij droeg Zijn werk over aan Zijn Vader.⁴⁰⁸ God de Vader is ook een God van rust. God rustte op de zevende dag van Zijn scheppingswerk en Hij gebiedt ons om te rusten. God creëerde en recreëerde. God is een God van creatie en recreatie. De Heilige Geest schenkt ons een nuchter hart en biedt ons wijsheid en kracht om nuchter te werken.
2. Nuchter werken betekent dat we beseffen dat ons werk niet onze ziel en zaligheid is. Ons werk is niet alles. Als we onze ziel en zaligheid in ons werk stoppen, dan heeft onze ziel geen zaligheid. Ons werk doet ertoe, maar onze ziel en zaligheid hangt er niet van af. Jezus geeft onze ziel zaligheid. Werk geeft niet wat het belangrijkste is in het leven; dat geeft alleen Jezus. Door Zijn leven, dood en opstanding heeft Hij de hoogste prijs betaalt om ons onze ware bestemming en vreugde te geven. Als we geloven dat ons werk in onze zaligheid kan voorzien, dan vergeten we het evangelie en geloven we in een leugen.
3. Nuchter werken betekent dat we ons werk relativeren. Geloof relativeert ons werk: er zijn altijd belangrijkere dingen. Ons werk ophemelen is onzin. Het is een ijdele hoop dat werk ons zin, doel, zekerheid of geluk brengt. Gods werk is veel groter dan ons werk.⁴⁰⁹ Ons werk hangt af van Gods werk, niet van onze eigen inzet en creativiteit. God wil niet dat we volledige bevrediging krijgen van ons werk, want dan gaat ons werk tussen God en ons instaan. God zelf is de echte bevrediger van de menselijke levensbehoefte.⁴¹⁰ Terwijl God ons en ons werk niet nodig heeft voor Zijn waardigheid.
4. Nuchter werken betekent dat we onszelf in ons werk relativeren. Geloof in God relativeert ons in ons werk: wij zijn met ons werk slechts een doorgeefluik en een passant. Het gaat niet om wat wij doen, maar om hoe God in en door ons werkt. Ons werk is tijdelijk omdat we op doorreis zijn naar de eeuwigheid. Als ons werk stopt, neemt een ander het over.
5. Nuchter werken betekent dat ons werk niet onze identiteit bepaalt. Ook al is ons werk nog zo belangrijk, het bepaalt niet wie we zijn. We zijn niet wie we zijn in ons werk en wat voor werk we doen, maar we zijn wie we zijn voor God. Door het evangelie zijn we allereerst een kind van God. We hebben werk niet nodig om ons een identiteit te geven. We hebben onze identiteit in Christus. Evenmin hebben we werk nodig om ons geaccepteerd, gewaardeerd of geliefd te voelen. Alles hiervan is verzekerd door Jezus.
6. Nuchter werken betekent dat we van ons werk geen afgod maken. Ons werk is niet ijdel, maar ook geen idool. Het werk is een afgod als het ons afhoudt van God. God wil niet dat we in ons werk iets of iemand verafgoden. Als we vol zijn van ons werk, is er geen plaats voor God. Als werk onze slavendrijver wordt, dan drijft het ons weg bij God. Als we voor Jezus werken, verdwijnt de neiging om ons werk te aanbidden.⁴¹¹ Als we Jezus volgen in ons werk, dan staat Jezus centraal in ons werk, dan vult Hij ons werk.
7. Nuchter werken betekent dat we niet verslaafd zijn aan ons werk. Hoe meer afhankelijk we onszelf maken van ons werk, des te kwetsbaarder onze relatie met God wordt. We hebben daarom te voorkomen dat we verslaafd worden aan onze ambities in het werk. Evenmin dat we verslaafd worden aan status, macht en inkomen.⁴¹² Eveneens hebben we te voorkomen dat we andere mensen zodanig afhankelijk van ons en het werk maken dat we daarmee hen bemoeilijken om tot God te gaan.
8. Nuchter werken betekent dat we reëel zijn. Zolang Jezus niet is teruggekeerd, is er zonde in de wereld. Hoe goed we ons werk, onze organisaties en de wereld inrichten, het is en blijft gebroken omdat er altijd schaarste en egoïsme is. Met ons werk redden we de wereld niet. Bij het inrichten van ons werk houden we daarom rekening met dat mensen zondaren zijn. Gemeenschappen kunnen niet goed functioneren als we denken dat mensen deugen en altijd goed doen. Het is irreëel te denken of te suggereren dat we de wereld en ons werk kunnen inrichten als een hemel op aarde.
9. Nuchter werken betekent dat we ons werk aan God toevertrouwen. God in ons werk laten leiden betekent dat we zaken in ons werk moeten kunnen loslaten. Zaken in het werk loslaten betekent niet ze op hun beloop laten maar aan God toevertrouwen. De Heilige Geest helpt om onszelf over te geven aan God, te luisteren naar Gods leiding in ons werk en om ons werk te leggen in Gods handen. Alles naar onze hand proberen te zetten is een teken van ongeloof, alsof God er niet is, er niet toe doet, er niet in voorziet. We mogen erop vertrouwen dat God werkt. We kunnen daarom ontspannen werken; al werken we nog zo hard we kunnen zelfs geen fractie van onze afhankelijkheid van God afnemen.⁴¹³
10. Nuchter werken betekent dat we terughoudend zijn in het maken van lange termijn plannen, het oppotten van middelen en het verzekeren van ieder risico, want het is God die regeert en zorgt.⁴¹⁴ De toekomst is in Gods hand.⁴¹⁵ Wie de toekomst probeert in te vullen, probeert op Gods troon te zitten. We hoeven daarom niet geobsedeerd te zijn met carrièreplanning. Onze loopbaan doet er bij God niet toe, maar Hij plant onze loopbaan wel voor ons.
11. Nuchter werken betekent dat we ons vertrouwen in God niet laten afhangen van het slagen van onze plannen. Het vertrouwen in God staat los van of onze plannen in ons werk slagen of mislukken.⁴¹⁶ Zelfs als we onze plannen maken met God,⁴¹⁷ mag het vertrouwen in God niet afhangen van het slagen of mislukken van onze plannen.
12. Nuchter werken betekent dat we ons niet afwachtend opstellen naar God. Op God vertrouwen betekent niet dat we op onze handen moeten zitten wachten op magische oplossingen voor onze problemen. God helpt ons niet in alleen in nood; Hij helpt ons ook in het voorkomen van nood. Door veiligheidsmaatregelen te nemen, kunnen we ongelukken vermijden. Door gezondheidsmaatregelen te nemen kunnen we ziekten verminderen. Door reserves op te bouwen kunnen we tegenslagen opvangen. Zo geven we God de ruimte om ook op deze manier voor ons te zorgen.⁴¹⁸ Als we erop vertrouwen dat God in ieders behoeften voorziet dan ontmoedigt het ons om te werken voor de behoeften van anderen. Maar als ons vertrouwen in God ons er niet toe brengt om te werken voor de behoeften van anderen, dan suggereert dit dat we God niet echt vertrouwen. Dat God helpt in nood, mogen we echter niet misbruiken door in het werk roekeloos te worden.
13. Nuchter werken betekent dat we beseffen dat in ons leven werken weliswaar enig is, maar niet het enige. God verwacht niet dat we alleen maar werken. We hebben ook andere taken en verantwoordelijkheden gekregen.
14. Nuchter werken betekent dat we vrijetijd hebben. Vrijetijd is net als werk een geschenk van God.⁴¹⁹ Het is de tijd om uit te rusten van alle vermoeienissen en beslommeringen die het werk met zich brengt en op te laden voor ons komende werk. Dit opladen is niet alleen fysiek en mentaal, maar ook geestelijk.⁴²⁰ Werken en rusten horen bij elkaar.⁴²¹ Creëren en recreëren gaan bij God hand in hand. Wie niet kan uitrusten van het werk, is slaaf van diens werk.
15. Nuchter werken betekent dat we voldoende tijd hebben voor onze familie, gezondheid en geloofsgemeenschap. We moeten voorkomen dat we zo druk met ons werk bezig zijn dat we onze familie, gezondheid en geloofsgemeenschap verwaarlozen. We hoeven ons niet dood te werken. We eren God niet als we met werken doorschieten en onszelf of naasten ten gronde richten. Werken is God aanbidden; over de kop werken is het werk aanbidden. Als we opgaan in ons werk dan verlaten we God. Als we van vakantie tot vakantie werken dan klopt ons werk niet evenals onze invulling van de rest van de week.
16. Nuchter werken betekent dat we de zondag als rustdag eren. God rustte na de schepping niet omdat Hij rust nodig had, God kan immers niet vermoeid raken, maar om een voorbeeld te stellen aan de mens om zelf te rusten.⁴²² God kon na de schepping rusten omdat Hij alles goed had gedaan. Wij moeten rusten omdat wij zoveel niet goed doen. De rustdag is ervoor om dat te beseffen en ons dichterbij God te brengen. De mensheid begon daarom zijn actieve leven niet met zijn eigen werk, maar met het vieren van de rustdag. Eerst is er de rustdag, pas dan komt de eerste werkdag. Eerst is er de tijd om te horen dat God ja-zegt tegen de schepping en tegen de mens, en daarna is er nog tijd genoeg over om aan het werk te gaan. We werken dus vanuit de rustdag, de rust van God. De rustdag wijst vooruit naar de eeuwige, echte rust voor de gelovigen bij God. Als we op de rustdag werken dan zeggen we tegen God dat de eeuwige rust voor ons ook niet hoeft. Door de rustdag af te wijzen slaan we niet alleen Gods gebod af om te rusten⁴²³ maar ook Zijn geschenk om op deze dag, om op een onderscheidende manier, te genieten van Zijn zegeningen. Bovendien vertrouwen we dan niet op Gods voorzienigheid dat Hij voor ons zorgt. Zondagsrust is een bewijs dat we op God vertrouwen. Zondagsrust is ook een zichtbaar getuigenis dat God in het middelpunt van het leven staat en dat de menselijke productie en consumptie plaatsvinden in een wereld die door de God van de hele schepping is geordend, gezegend en in bedwang wordt gehouden.
17. Nuchter werken betekent dat we op de rustdag zo weinig mogelijk werken. De rustdag is bedoeld om niet alleen te herstellen en op te laden maar ook om bewust de tijd te nemen om over God en onze relatie met Hem na te denken.⁴²⁴ De rustdag is sinds de opstanding van Jezus Christus een feestdag waarop wij Zijn opstanding vieren. De rustdag is een ideale manier om ons eraan te herinneren dat onze werkzaamheden geen eindeloze cyclus van sleur is die nergens toe leidt, maar eerder een doelgerichte activiteit dat wordt onderbroken door aanbidding en rust. We vermijden daarom, zoveel mogelijk, werkzaamheden die deze feestdag belemmeren. We hebben daarom goede redenen als we op deze dag betaalde werkzaamheden verrichten. Als het gaat om zondagsarbeid zijn werken van barmhartigheid, noodzakelijkheid en verkondiging van het evangelie geoorloofd.⁴²⁵
18. Nuchter werken betekent dat we onze geloofsgemeenschap benutten om ons toe te rusten om vanuit het geloof te werken. De christelijke geloofsgemeenschap houdt een manier van werken voor die de gevallen wereld uitdaagt en poogt te veranderen. Voorgangers in geloofsgemeenschappen dragen een belangrijke verantwoordelijkheid om leden van hun gemeenschap toe te rusten om christen te zijn in hun werk. Ook al neemt het werk ons nog zo in beslag, we hebben ervoor te waken dat ons werk tijdens bijeenkomsten van onze geloofsgemeenschap, en vooral erediensten, nog steeds in beslag neemt.
19. Nuchter werken betekent dat we de Bijbel bestuderen. De Bijbel geeft niet alleen inzicht en richting voor het werk; de Bijbel troost, bevrijdt en geneest bovendien. We kunnen alleen goed werken als we bijbels goed zijn onderlegd zodat we in de wereld kunnen werken volgens Gods wil en tot Zijn eer. In ons werk blijven we een leerling, want God wil ons blijven onderwijzen.⁴²⁶ Ons werk mag niet ten koste gaan van onze Bijbelstudie. Als ons werk boven stille tijd voor God komt te staan dan is het de hoogste tijd om andere keuzes te maken.⁴²⁷
20. Nuchter werken betekent bidden voor ons werk. Na verricht werk is het niet alleen goed rusten maar ook goed bidden: bidden dat het werk vrucht mag dragen.⁴²⁸ Als we niet bidden voor en over ons werk, dan zeggen we tegen God dat we Hem in ons werk niet nodig hebben. Het is ook goed om onze werkdag met gebed over ons werk te beginnen zodat we eraan worden herinnerd voor wie en in wiens aanwezigheid we werken. In ons gebed kunnen we met God spreken over de in ons werk hoogtepunten en dieptepunten, twijfels en dilemma’s, verleidingen en zonden.⁴²⁹ We mogen bidden dat God ons onderscheidingsvermogen geeft van goed en kwaad in het werk. We mogen bidden dat God de gemeenschappen waar we werken in bloei zet.⁴³⁰ We mogen bidden dat God ons en onze collega’s voorgaat in het werk.
21. Nuchter werken betekent dat we biddend werken. Het is niet alleen bidden en werken maar ook werkend bidden en biddend werken. Werken tot God is God aanbidden. Onze werkplek is, net als elke andere plek, een plek waar we biddend bezig mogen zijn. Als we in ons werk ons geroepen weten door God, dan mogen we Hem aanroepen als ons werk niet werkt.
22. We mogen voorafgaand aan ons werk bidden dat:

Heere God, U die de wereld bezit en verzorgt,

Wij danken U dat wij Uw eigendom mogen zijn en dat U ons werk en talenten geeft.

Heer, want zonder U zijn wij niets en zijn onze werken niets.

Schenk ons daarom alstublieft Uw Heilige Geest zodat wij ons werk kunnen verrichten.

Zegen ons werk zodat het is tot verheerlijking en getuigenis van U, tot dienst van andere mensen en tot ontwikkeling van de samenleving.

Dit vragen wij om Jezus’ wil, die ook in het werk ons voorbeeld is en wiens liefde wij van harte willen doorgeven.
Amen

We mogen na ons werk bidden dat:

Heere God en Vader,
Aan het einde gekomen van ons werk willen wij U danken voor al wat U ons daarin heeft gegeven.

Dank U wel dat wij mogen en kunnen werken en dat U aan ons werk betekenis geeft.

HEERE, wij vragen U of U ons werk wil zegenen en alles wat niet was tot Uw eer wil vergeven.
Geef ons alstublieft straks gelegenheid om uit te rusten en na te genieten van het werk dat wij vandaag voor U hebben verricht.
Amen.

---

---

Vragen

1. Welke Bijbeltekst over nuchterheid vind ik met name aansprekend en richtinggevend voor wat nuchter werken betekent (voor mij)?
2. In hoeverre ben ik het eens met de bovenstaande opsomming van wat nuchter werken betekent?
3. Mis ik in bovenstaande opsomming elementen van wat nuchter werken betekent? Zo ja, welke?
4. Hoe omschrijf ik zelf waaruit nuchter werken bestaat voor christenen in het werk?
5. Hoe omschrijf ik waaruit nuchter werken voor mij in mijn werk bestaat?
6. In welke mate onderschrijf ik dat nuchterheid een belangrijke eigenschap/deugd is voor christenen in hun werk?
7. In welke mate onderschrijf ik dat nuchter een belangrijk principe is voor het gedrag van christenen in hun werk?
8. In welke mate is nuchter een belangrijke deugd en principe voor mij in mijn werk?
9. Op welke wijze ervaar ik dat nuchterheid belangrijk is in mijn werk?
10. Wanneer ik werk, werk ik dan om nuchterheid te brengen? En doe ik dat van harte?
11. In hoeverre kan ik in mijn werk nuchter werken?
12. Hoe vaak heb ik de afgelopen tijd nuchterheid gebracht in mijn werk?
13. Hoe nuchter vind ik mijzelf in mijn werk? En waarin zit dat?
14. In hoeverre gebruik ik nuchter als principe voor mijn gedrag in mijn werk? Kan ik dat illustreren aan de hand van de besluiten die ik de laatste tijd in mijn werk heb genomen?
15. Als ik terugkijk op mijn werkzame leven, kan ik dan zeggen dat ik steeds nuchterder ben geworden in mijn hart en gedrag?
16. In hoeverre zien mensen met wie ik werk mij als nuchter? En wat hebben ze hierover tegen mij gezegd?
17. In hoeverre denk ik dat God vindt dat ik nuchter ben en handel in mijn werk?
18. In welk opzicht kan ik nuchterder worden en handelen in mijn werk? En hoe ga ik dat concreet doen?
19. Welke nuchterheid ga ik de eerstkomende werkdag extra brengen?
20. Wat ga ik over nuchter werken in gebed zeggen tegen God?